Üçüncü şahıs mali sorumluluk sigortası, işletmelerin günlük faaliyetleri sırasında üçüncü kişilere verebileceği zararlardan doğan hukuki ve mali riskleri güvence altına alır. Beklenmedik tazminat taleplerine karşı işletmenin finansal istikrarını korur ve olası krizlerin önüne geçer.

İçerik

Üçüncü Şahıs Mali Sorumluluk Sigortası Nedir?

Üçüncü Şahıs Mali Sorumluluk Sigortası, faaliyetler sırasında işletmenin kusuru veya ihmali sonucu üçüncü kişilerin uğradığı bedeni veya maddi zararları poliçe limitleri kapsamında karşılayan bir sigortadır.

Temel amacı, Türk Borçlar Kanunu’na^[1] göre doğan tazmin yükümlülüğünü güvence altına almak ve işletmenin mali istikrarını korumaktır.

Bu sigorta, örneğin:

Bir mağazada müşterinin kayarak düşmesi,
Bir kafede servis tepsisinin devrilmesi sonucu müşterinin dizüstü bilgisayarının hasar görmesi,
Bir atölyede çevre veya komşuya verilen zarar

gibi durumlarda devreye girer. Tazminatın yanı sıra, poliçedeki özel şartlara bağlı olarak hukuki savunma ve yargılama giderlerine destek sağlar.

Sigorta şirketleri bu ürünü iki şekilde sunar: bağımsız bir poliçe olarak ya da paket sigortaların içinde ek teminat olarak. Özellikle iş yeri, KOBİ, mağaza, restoran veya konut paketlerinde “üçüncü şahıs mali sorumluluk” teminatı sıkça yer alır.

Paketlerde teminat limiti, coğrafi kapsam, muafiyet ve ek klozlar (örneğin manevi tazminat, gıda zehirlenmesi, asansör veya taşeron sorumluluğu) şirketin ürün tasarımına göre belirlenir.

Bu nedenle üçüncü şahıs mali sorumluluk teminatı, özellikle işletmeler için İş Yeri Sigortası poliçelerinin önemli bir parçası olarak karşına çıkar. Bağımsız poliçede ise kapsam ve limitler daha esnek biçimde düzenlenebilir.

Üçüncü Şahıs Mali Sorumluluk Sigortasının Kapsamı

Bu sigorta, poliçede belirtilen faaliyet konusu, işletme adresi veya sahası ve coğrafi sınırlar içinde, poliçe süresi boyunca meydana gelen ve işletmenin hukuken sorumlu tutulduğu olaylardan doğan üçüncü kişi zararlarını teminat altına alır. Teminat, poliçede belirlenen olay başına ve yıllık toplam limitlerle sınırlıdır.

Kapsama giren başlıca zarar kalemleri şunlardır:^[2]

Bedeni zararlar: Tedavi giderleri, geçici veya sürekli iş göremezlik, destekten yoksun kalma ve ölüm tazminatları.
Maddi zararlar: Üçüncü kişilere ait taşınır veya taşınmazlarda oluşan doğrudan hasarlar, poliçede belirtilmişse kullanım mahrumiyeti veya değer kaybı.
Hukuki giderler: Tazminat talepleriyle bağlantılı dava masrafları, avukat ücretleri ve yargılama giderleri, poliçe şartları çerçevesinde.

Kapsam sadece üçüncü kişiler için geçerlidir; işletme sahibi, ortaklar ve çalışanlar bu tanıma girmez. Çalışanların uğradığı zararlar İşveren Sorumluluk Sigortası ile güvence altına alınır. Ayrıca işletmenin kontrolündeki mallar veya üzerinde çalışma yapılan varlıklar gibi durumlar genellikle kapsam dışındadır; bunlar poliçedeki özel şartlarda ayrıntılı olarak düzenlenir.

Teminat Dışında Kalan Durumlar

Üçüncü şahıs mali sorumluluk sigortası, genel şartlara göre bazı durumlarda tazminat ödemez. Bu istisnalar poliçelerde büyük ölçüde benzerdir; ancak bazı riskler sigorta şirketlerinin özel klozlarıyla teminata dahil edilebilir. Nihai geçerlilik her zaman poliçenin genel ve özel şartlarına bağlıdır.

Başlıca teminat dışı haller şunlardır:^[2]

Kasıtlı fiiller: Sigortalının veya onun bilgisi dâhilinde hareket eden kişilerin bilerek verdiği zararlar.
Sözleşmeyle genişletilen sorumluluk: Kanuni sorumluluğu aşan taahhütler, cezai şart veya garanti yükümlülükleri.
Üçüncü kişi sayılmayanlar: Sigortalının aile bireyleri, hizmet veya vekalet ilişkisiyle bağlı kişiler ile sigortalı bir tüzel kişiyse sınırsız sorumluluğa sahip ortakların talepleri.
Bakım ve gözetimdeki mallar: Sigortalının emanetinde, gözetiminde veya üzerinde çalıştığı mallarda meydana gelen zararlar.
Ürün ve yapılan iş kaynaklı zararlar: Teslim edilen veya tamamlanan işin ayıplı olması nedeniyle doğan zararlar; bu tür riskler genellikle ürün veya montaj sorumluluk sigortalarıyla teminat altına alınır.
Motorlu araç ve mesleki faaliyetler: Araç işletilmesinden doğan zararlar teminat dışıdır. Mesleki hizmet hataları ise uygulamada çoğunlukla bu poliçenin kapsamı dışında bırakılır ve ayrı branş poliçelerinde ele alınır.
Cezalar ve yaptırımlar: Para cezaları, vergi cezaları ve tazminattan bağımsız idari yaptırımlar.
Savaş, iç karışıklık, terör, grev-lokavt ve nükleer riskler: Genel olarak teminat dışındadır; özel klozla teminata dahil edilebilir.
Sigortacının onayı olmadan yapılan kabuller: Sigortacının yazılı onayı olmadan yapılan uzlaşma veya borcun kabulü teminat dışında kalabilir.
Tedrici olaylar: Uzun sürede gelişen nem, çürüme, aşınma veya benzeri yavaş etkilerden doğan zararlar.
Spor etkinlikleri: Spor müsabakaları veya antrenmanlardan kaynaklanan bedeni zararlar.

Ayrıca manevi tazminat, asansör işletme sorumluluğu, gıda zehirlenmesi ve taşeron/alt yüklenici sorumluluğu gibi başlıklar genellikle ek teminat olarak alınır. Bu teminatların kapsamı, limiti ve coğrafi sınırları poliçedeki özel şartlarda açıkça belirtilir.

Üçüncü Şahıs Mali Sorumluluk Sigortası Primini Etkileyen Faktörler

Üçüncü şahıs mali sorumluluk sigortasında prim, işletmenin risk düzeyine ve seçilen teminat yapısına göre belirlenir. Sigortacı, olası hasarların sıklığı ve büyüklüğünü değerlendirerek teknik bir fiyat oluşturur. Bu nedenle aynı limitlere sahip iki işletmenin primi, faaliyet türü ve risk koşullarına göre değişebilir.

Aşağıdaki tablo, prim hesaplamasında etkili başlıca faktörleri özetler:

Faktör	Açıklama
Faaliyet türü ve tehlike sınıfı	Restoran, atölye, spor salonu, mağaza gibi sektörlerde risk seviyesi farklıdır.
Ziyaretçi trafiği ve ciro	İnsan yoğunluğu ve işlem hacmi arttıkça maruziyet yükselir.
Lokasyon ve fiziksel özellikler	İşletme alanı, bina tipi, merdiven/asansör, ortak alan yönetimi gibi faktörler dikkate alınır.
Güvenlik ve önleyici tedbirler	Kaymaz zemin, uyarı levhaları, kamera, düzenli bakım ve hijyen uygulamaları primde indirime katkı sağlar.
Hasar geçmişi	Geçmiş yıllardaki hasar sayısı ve tutarı, risk değerlendirmesinde önemli rol oynar.
Taşeron kullanımı	Alt yüklenicilerin sorumluluk ve sigorta hükümleri taşıması riski azaltır.
Coğrafi kapsam ve faaliyet alanı	Tek lokasyon veya çok şubeli yapı, saha dışı faaliyetler primi etkiler.
Teminat yapısı	Limit, muafiyet ve ek klozlar (manevi tazminat, asansör, gıda zehirlenmesi vb.) prim tutarını belirler.

Ek olarak; poliçenin paket sigorta içinde alınması (örneğin iş yeri sigortasıyla birlikte) prim avantajı sağlayabilir. Hasarsızlık indirimi, yenileme sadakati, ödeme şekli ve muafiyet oranı da fiyat üzerinde etkili unsurlardır.

Riskleri azaltan tedbirlerin belgelenmesi ve düzenli bakım kayıtlarının tutulması, hem daha uygun prim hem de daha kolay poliçe yenilemesi sağlar.

Üçüncü Şahıs Mali Sorumluluk Sigortası ile İşveren Sorumluluk Sigortası Arasındaki Farklar

Her iki sigorta da işletmenin sorumluluğunu güvence altına alır; ancak kapsadıkları kişi grupları ve risk türleri farklıdır. Aşağıdaki tablo, iki sigorta arasındaki temel farkları özetler:

Kriter	Üçüncü Şahıs Mali Sorumluluk Sigortası	İşveren Sorumluluk Sigortası^[3]
Kim için koruma sağlar	İşletme dışındaki üçüncü kişiler (müşteri, ziyaretçi, komşu vb.)	Çalışanlar ve destekten yoksun kalan yakınları
Temel riskler	Kayarak düşme, gıda zehirlenmesi, çevre veya komşu zararı	İş kazası, meslek hastalığı
Teminat türü	Bedeni ve maddi zararlar, hukuki savunma giderleri	Bedeni zararlar, SGK rücu talepleri ve savunma giderleri
Üçüncü kişi tanımı	Çalışanlar üçüncü kişi sayılmaz	Çalışanlar doğrudan teminat kapsamındadır
Sık ek teminatlar	Manevi tazminat, taşeron sorumluluğu, asansör veya gıda zehirlenmesi	Manevi tazminat, meslek hastalığı
Yasal dayanak	Türk Borçlar Kanunu (haksız fiil sorumluluğu)	İş Kanunu, 6331 sayılı İSG Kanunu, TBK hizmet ilişkisi
Poliçe türü	Bağımsız veya iş yeri/konut paket poliçesi içinde	Genellikle iş yeri paket poliçesi içinde

Bu iki sigorta birbirinin alternatifi değildir; birlikte kullanıldığında işletmenin hem çalışanlarına hem de dış çevresine karşı mali yükümlülükleri güvence altına alınır.

Üçüncü Şahıs Mali Sorumluluk Sigortası Nasıl Yaptırılır?

Üçüncü şahıs mali sorumluluk sigortası yaptırma süreci genel olarak benzer adımlardan oluşur, ancak bazı detaylar sigorta şirketine göre değişebilir.

1. Risk Analizi

Sigorta teklifi hazırlanmadan önce işletmenin risk profili belirlenir. Bu analizde:

Faaliyet konusu ve kapsamı,
İşletme adresi, alanı ve fiziksel özellikleri,
Ziyaretçi trafiği ve çalışan sayısı,
Geçmiş hasar kayıtları,
Taşeron veya alt yüklenici kullanımı,
Asansör, ortak alan veya çevre riskleri
dikkate alınır.

2. Teklif Alma

Risk analizi sonrasında bir veya birden fazla sigorta şirketinden teklif alınır.
Teklifte şu unsurlar karşılaştırılır:

Teminat limitleri: Olay başına ve yıllık toplam.
Muafiyet oranı: Hasar başına işletmenin üstleneceği tutar.
Ek teminatlar: Manevi tazminat, gıda zehirlenmesi, asansör veya taşeron sorumluluğu gibi ek klozlar.
Coğrafi kapsam: Poliçenin geçerli olduğu bölge (örneğin sadece Türkiye, Avrupa vb.).

3. Gerekli Belgeler

Sigorta şirketleri genellikle şu belgeleri ister:

Vergi levhası ve ticari unvan,
Faaliyet kodu (NACE kodu) ve açıklaması,
İşletme adresi ve metrekare bilgisi,
Personel sayısı ve yıllık ciro,
Risk anket formu,
Son yıllara ait hasar dökümü,
Asansör bakım sözleşmeleri (varsa),
Taşeronlarla yapılan sigorta şartlı sözleşmeler.

Gerekli belgeler sigorta şirketine göre farklılık gösterebilir.

4. Poliçe Kontrolü

Teklif onaylanmadan önce mutlaka kontrol etmen gerekenler:

Genel ve özel şartlar,
Teminat dışı haller,
Ek klozların poliçede yazılı olup olmadığı,
Muafiyet oranı,
Hasar ihbar süresi ve sürecin işleyişi,
Savunma giderlerinin kapsamı.

5. Poliçe Düzenleme ve Yenileme

Poliçeler genellikle 1 yıllık düzenlenir. Yenileme dönemlerinde limitler, ek teminatlar ve primler faaliyet hacmine göre güncellenir. Ödeme planı (peşin veya taksitli) ve varsa paket poliçe indirimleri bu aşamada netleştirilir.

Bu adımlar, işletme ihtiyaçlarına uygun bir poliçe seçilmesini ve hasar süreçlerinin sorunsuz yönetilmesini sağlar.

Kaynakça

[1] 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu – TSB

[2] Üçüncü Şahıslara Karşı Mali Mesuliyet Sigortası Genel Şartları – SEDDK

[3] İşveren Sorumluluk Sigortası Genel Şartları – TSB

ⓘ Bu içerik yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Ürün veya poliçe satın almadan önce detaylı şartlar için lütfen tam sorumluluk reddi metnimizi okuyun.